Çfarë duhet të dini për aknet?

Aknet janë një gjendje kronike, inflamatore e lëkurës që shkakton njolla dhe puçrra, veçanërisht në fytyrë, shpatulla, shpinë, qafë, gjoks dhe krahë. Pikat e bardha, pikat e zeza, puçrrat, cistat dhe noduj janë të gjitha llojet e akneve. Zakonisht ndodh gjatë pubertetit, kur gjëndrat dhjamore aktivizohen, por mund të ndodhë në çdo moshë. Nuk është i rrezikshëm, por mund të lërë shenja në lëkurë. Fakte të shpejta mbi aknet

• Aknet janë një sëmundje e lëkurës që përfshin gjëndrat e yndyrës në bazën e folikulave të flokëve.
• Prek 3 në çdo 4 persona të moshës 11 deri në 30 vjeç.
• Nuk është i rrezikshëm, por mund të lërë shenja në lëkurë.
• Trajtimi varet nga sa i rëndë dhe persistent është.
• Faktorët e rrezikut përfshijnë gjenetikën, ciklin menstrual, ankthin dhe stresin, klimat e nxehtë dhe të lagësht, përdorimin e grimit me bazë vaji dhe shtrydhjen e puçrrave

Shkaqet Lëkura e njeriut ka pore që lidhen me gjëndrat e yndyrës nën lëkurë nëpërmjet Folikulave, që janë qese të vogla që prodhojnë dhe sekretojnë lëngje. Gjëndrat prodhojnë një lëng të quajtur sebum. Sebumi bart qelizat e vdekura të lëkurës përmes folikulave në sipërfaqen e lëkurës. Një qime e vogël rritet përmes folikulit jashtë lëkurës. Puçrrat krijohen kur këto folikula bllokohen dhe vaji grumbullohet nën lëkurë. Qelizat e lëkurës, sebumi dhe qimet mund të grumbullohen së bashku që rrit shanset të infektohet me baktere dhe rezulton ënjtje. Propionibacterium acnes (P. acnes) është emri i baktereve që jetojnë në lëkurë dhe kontribuojnë në infeksionin e puçrrave. Faktorët hormonalë Një sërë faktorësh shkaktojnë aknet, por shkaku kryesor mendohet të jetë rritja e niveleve të androgjenit. Androgjeni është një lloj hormoni, nivelet e të cilit rriten kur fillon adoleshenca. Tek gratë, ajo shndërrohet në estrogjen. Rritja e niveleve të androgjenit bën që gjëndrat e yndyrës nën lëkurë të rriten. Gjëndra e zmadhuar prodhon më shumë sebum. Sebumi i tepërt mund të prishë muret qelizore në pore, duke shkaktuar rritjen e baktereve. Shkaktarë të tjerë të mundshëm Disa studime sugjerojnë Burimin e Besuar se faktorët gjenetikë mund të rrisin rrezikun. Shkaqe të tjera përfshijnë:

• disa medikamente që përmbajnë androgjen dhe litium
• kozmetikë me yndyrë
• ndryshimet hormonale
• stresi emocional
• menstruacionet Mjekimi Trajtimi varet nga sa të rënda dhe të vazhdueshme janë aknet: Një shumëllojshmëri kremash dhe xhelesh steroide dhe josteroidale janë në dispozicion për të trajtuar aknet, dhe shumë prej tyre janë efektive. Aknet e lehta mund të trajtohen me medikamente pa recetë (OTC), të tilla si xhel, sapunë, kremra dhe locione, që aplikohen në lëkurë. Kremrat dhe locionet janë më të mirat për lëkurën e ndjeshme. Xhelet me bazë alkooli e thajnë lëkurën dhe janë më të mirë për lëkurën e yndyrshme. Ilaçet OTC për aknet mund të përmbajnë përbërësit aktivë të mëposhtëm:
• Resorcinol: ndihmon në pastrimin e pikave të zeza dhe të bardha
• Peroksidi benzoil: vret bakteret, përshpejton zëvendësimin e lëkurës dhe ngadalëson prodhimin e sebumit
• Acidi salicilik: ndihmon në pastrimin e pikave të zeza dhe të bardha dhe ndihmon në reduktimin e inflamacionit dhe ënjtjes
• Retin-A: ndihmon në pastrimin e poreve përmes qarkullimit të qelizave
• Acidi azelaik: forcon qelizat që rreshtojnë folikulat, ndalon shpërthimet e sebumit dhe redukton rritjen e baktereve. Ka krem për aknet, por forma të tjera përdoren për rosacea ose pigmentimet Këshillohet që të filloni me doza më të ulëta, pasi disa preparate mund të shkaktojnë acarim të lëkurës, skuqje ose djegie në përdorimin e parë. Këto efekte anësore normalisht zhduken pas përdorimit të vazhdueshëm. Në rast se janë raste me të agravuara jë specialist i lëkurës, ose dermatolog, mund të trajtojë raste më të rënda. Ata mund të përshkruajnë një xhel ose krem të ngjashëm me medikamentet OTC, por më të fortë, ose një antibiotik oral ose lokal.